Hongkong deel 2

In deel twee van deze serie over Hongkong duik ik dieper in op de geschiedenis van Hongkong en waarom dit stukje geografisch grondgebied een onderdeel is van spanningen alom, die vooral in 2019 leiden tot een stortvloed aan protesten.

Eén land, twee systemen

Hongkong hoort van oudsher bij China, totdat de Britten het overnamen. Tot 1997 was de stad ruim anderhalve eeuw lang een Britse kolonie. Je ziet deze Britse invloeden nog steeds terug in het stadsbeeld van Hongkong. Zo rijden ze in Hongkong aan de linkerkant van de weg, lijken trams en bussen veelal identiek op die van in het Verenigd Koninkrijk en is een groot deel van Hongkong christelijk.

Daarnaast is, zoals in deel 1 besproken, het onderwijs- en financiële systeem in grote delen vergelijkingswaardig aan dat van het Verenigd Koninkrijk. Waar Hongkong dus in grote mate het kapitalistische systeem is gaan volgen, koos China voor het communistische pad. Veel Hongkongers zijn dus opgegroeid met de Engelse taal en beschikten over democratische rechten en vrijheden waar Chinezen niet over beschikken.

Bij de overname van China is afgesproken dat Hongkong tot 1 juli 2047 haar eigen politieke en economische koers mag varen oftewel ‘één land, twee systemen’. Dat houdt in dat in China er twee systemen naast elkaar getolereerd worden. In het democratische Hongkong zijn verkiezingen, is er een vorm van volksvertegenwoordiging, vrije rechtspraak en vrijheid van meningsuiting. Veel Hongkongers zijn bang dat individuele rechten en vrijheden waar zij nu over beschikken verloren gaan. Denk hierbij aan het hebben van stemrecht, vrijheid van meningsuiting en het recht op demonstreren.

Aanhoudende protesten

Door de jaren heen zijn er meerdere malen grote protesten geweest in Hongkong sinds de terug levering aan China. In 2003 begonnen de grote demonstraties. Er zou een wet worden aangenomen die kritiek op China strafbaar zou moeten maken. Echter de hevigheid van demonstraties vond in 2019 haar toppunt. Er zou een uitleveringswet worden aangenomen die het mogelijk zou maken voor China om Hongkongse verdachten op te pakken en berechten. Dit was het startsein van maandenlange protesten. Hongkongers bevonden zich midden in een hele onrustige periode. Politieke vrijheden kwamen in het geding, maar ook economische onzekerheid als het gevolg van de Verenigde Staten-China handelsoorlog en alsmaar stijgende huizenprijzen leidde tot grote spanningen. Gedurende de demonstraties was met name het politieke deel belangrijk voor Hongkongers. Hoewel Hongkong een democratie is, ervaarde een grote groep dit anders en ging massaal de straat op.

Het politieke systeem

Zoals veel democratieën heeft Hongkong een wetgevende macht met democratisch gekozen vertegenwoordigers. Het heet de wetgevende raad en bestaat anno 2022 uit 90 zetels. Binnen dit systeem heeft Hongkong veel politieke partijen, maar die zijn meestal pro-democratisch of pro-China.

Sinds 1997 won de pro-democratie van Hongkong bij elke verkiezing de meeste stemmen tot aan de demonstraties in 2019, maar ze hebben slechts een deel van de zetels in de raad. Hongkongers kiezen dus wel hun eigen volksvertegenwoordigers, maar gedurende de demonstraties was dit slechts voor 40 van de 70 zetels. De rest wordt gekozen door verschillende business communities van Hongkong. Zo behoort bijvoorbeeld één zetel tot de financiële industrie en een andere weer tot de verzekeringsindustrie. Vele van deze industrieën hebben belang bij goede banden met China, waardoor deze zetels worden gedomineerd door pro-Chinese politieke partijen. Een gevolg is dat sinds de overname in 1997 tot aan de demonstraties 2019, pro-Chinese partijen het parlement hebben gedomineerd zonder ook maar bij één verkiezing meer dan 50% van de stemmen van het volk te hebben bemachtigd.

Hoewel het momenteel rustiger is in Hongkong, blijft de regio een zekere mate van onrust houden en in een spagaat leven tussen China en de rest van de wereld. Een goede illustratie hiervan was de afgelopen jaren gedurende de COVID-19 pandemie. Hongkong joeg dezelfde hardnekkige virusstrategie na als China, in de hoop dat dit de banden met Peking zou versterken en het in staat zal stellen het virus te verslaan. Maar in het proces heeft een gebied die bekend staat als "Azië’s financiële centrum" zichzelf afgesneden van de buitenwereld, waardoor een economie die afhankelijk is van internationale handel ingeperkt wordt in een tijd waarin de wereldwijde supply chain al diep gespannen is en onder druk staat. Velen vinden dat het principe ‘één land, twee systemen’ al lang niet meer van toepassing is, terwijl anderen een snelle eenwording van de Volksrepubliek zien als een mogelijkheid tot het vormen van een nieuwe economische boost voor de regio. Een belangrijk project dat inspeelt op het één worden van de regio in Zuid-China staat ook wel bekend als ‘’The Greater Bay Area”. In deel 3 van deze artikelen serie ga ik dieper in op hoe deze regio hét economische succes van Zuid-China moet gaan vormgeven.